vledderveld
Verzet tegen aanleg MTB-route door kwetsbaar Natura 2000-gebied met beschermde soorten
Ringslang in Vledderveld, foto © Edo van Uchelen
Het aantal beoefenaren van de mountainbike-sport is de laatste jaren spectaculair toegenomen en het aantal MTB-routes neemt hand over hand toe. Het MTB-netwerk bestaat nu al uit zo’n 245 officiële routes en daar blijft het niet bij. Overal zijn nieuwe routes in voorbereiding. Dat zou op zich geen probleem hoeven zijn, ware het niet dat veel mountainbikeroutes op de verkeerde plaatsen worden aangelegd. Terwijl er volop mogelijkheden zijn om spectaculaire routes aan te leggen op plaatsen die geen natuurschade opleveren, kiezen fietsclubs, overheden én terreinbeheerders de weg van de minste weerstand. Daarbij wordt de beschermde natuur zeker niet ontzien, integendeel, zelfs organisaties die beter zouden moeten weten, zoals Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer lichten veelvuldig de hand met hun natuurbeschermingsopdracht. Alle reden dus om paal en perk te stellen aan de ongebreidelde aanleg van MTB-routes in de schaarse, kwetsbare natuur van een NatuurAlert 2000-gebied als Vledderveld / Boschoord.
Beschermde soorten Vledderveld / Boschoord
Een groot deel van de MTB-route loopt door Boschoord, een Natura 2000-gebied dat eigendom is van de Maatschappij van Weldadigheid. Boschoord is recent met Life EU-subsidie omgevormd van productiebos naar open natuur met heide, venen en vennen, met als doel een habitat te creëren voor de kamsalamander. De totstandkoming van een MTB-route door dit gebied staat dus haaks op de doelstelling van de Europese subsidie.
De wet Natuurbescherming bepaalt dat bij activiteiten die in een Natura 2000-gebied een gemeente een natuurvergunning moet aanvragen bij de provincie, die dan onderzoekt of er door de betreffende activiteiten natuurwaarden kunnen worden aangetast. Dat heeft de gemeente Westerveld nagelaten.
De gemeente baseerde de vergunning op een oppervlakkig onderzoek dat in opdracht van Fietsze was verricht. Deze ecologische ‘quickscan’ was behalve oppervlakkig, ook onvolledig, deels onjuist en bevatte tegenstrijdigheden.
Een nader onderzoek door een onafhankelijk bioloog en reptielenexpert, Edo van Uchelen, toonde aan dat er, anders dan vermeld in de quickscan, wel degelijk verschillende soorten beschermde dieren – door de MTB-route zouden worden kunnen worden verstoord of zelfs gedood. Dit betreft onder meer de das, wolf, zwarte specht, wespendief, dodaars, houtsnip, adder, ringslang, hazelworm, levendbarende hagedis, kamsalamander, de poelkikker en de heikikker. Deze bevindingen werden bevestigd door een ecoloog, de heer Baptist.
Gemeente laat nog meer steken vallen
De gemeente Westerveld gaf al in december 2020 de omgevingsvergunning voor een MTB-route bij Vledder af na een aanvraag van de lokale MTB-club Fietsze af. Omdat de publicatie van de aanvraag en de vergunning onvolledig en misleidend waren, werd pas in november 2021 duidelijk dat de route feitelijk door de Natura-2000 gebieden Vledderveen en Boschoord zou lopen. Zo stond in de publicaties over de omgevingsvergunning bijvoorbeeld slechts een van de kadastrale gebieden vermeld, waardoor de route was gepland.
Begin November 2021 ontdekten omwonenden dat de route door Vledderveld was ‘uitgevlagd’ en trokken zij aan de bel bij de gemeente Westerveld en Staatsbosbeheer. Ook werd contact gezocht met NatuurAlert voor hulp en juridische ondersteuning.
Toen bleek dat de Natura 2000-vergunning niet in orde was, liet Staatsbosbeheer de werkzaamheden aan de route stilleggen, waarna de advocaat van NatuurAlert en een van de omwonenden bezwaar maakte bij de gemeente en om een voorlopige voorziening van de rechtbank vroeg.
Vrijwel tegelijkertijd diende Natuurwacht Meppel e.o. een handhavingsverzoek in bij de provincie Drenthe, waarna ook de provincie begin december besloot dat de werkzaamheden moesten worden stilgelegd, totdat nader onderzoek naar de aantasting van natuurwaarden was gedaan.
Wanneer gaan terreinbeheerders paal en perk aan high-impact recreatie in beschermde natuur?
Het mountainbiken moet worden beschouwd als ‘high-impact recreatie’, het gaat gepaard met kracht en snelheid en laat duidelijke sporen na in de natuur: de aangelegde paden hebben de neiging om breder te worden, boomwortels worden beschadigd en, zoals uit verschillende onderzoeken blijkt, wordt de fauna in natuurgebieden op grote schaal verstoord en wordt jaarlijks menig reptiel op de mountainbikepaden gedood.
De verantwoordelijke overheden en terreinbeheerders lijken zich niet voldoende te realiseren dat het toenemende mountainbike-verkeer in de natuur bovenop de overige toegenomen recreatiedruk komt. Ondanks dat de terreinbeheerders ook zelf regelmatig met de handen in het haar zitten waar het de toegenomen drukte en fout gedrag betreft, lijkt men een absolute blinde vlek te hebben waar het het mountainbiken betreft.
Campage-overzicht
2021 | Biodiversiteit
Verzet tegen aanleg MTB-route door Natura-2000 gebied Vledderveld
2021 | Biodiversiteit
Natura 2000-gebied Het Twiske bedreigd door plannen Recreatieschap
2020 | Bosstrategie
Haal kaalkap uit de nationale Bossenstrategie
2020 | Biodiversiteit
Red de zandhagedis in National Park
de Sallandse Heuvelrug
2020 | Milieu
Bestrijden onrechtmatige puinstort
in Overlangbroek