Exploitatie landgoed Elswout weegt voor Staatsbosbeheer zwaarder dan natuur

Er is niet alleen toenemende weerstand tegen het plan om volgend jaar een groot muziekfestival toe te staan op het landgoed Elswout in Overveen; de stichting Vrienden van Middenduin vindt ook dat Staatsbosbeheer structureel steken laat vallen bij het beheer en de handhaving van het Nationaal Park Zuid-Kennemerland, waarvan de buitenplaats Elswout deel uitmaakt. 

Verstoring evenwicht tussen natuur en recreatie
Als een van de oudste bewaarde landgoederen van ons land heeft Elswout naast zijn grote historische waarde ook belangrijke natuurwaarden. 
De natuurwaarden van de historische buitenplaats en de  omliggende natuur in Zuid-Kennemerland zijn al langere tijd in het geding door de sterk toenemende recreatiedruk. Met het voor de zomer van 2023 geplande muziekfestival rond de weduwe Borski, de bankiersvrouw die vorm gaf aan het huidige landgoed, dreigt het evenwicht tussen natuur en recreatie van het landgoed voorgoed te worden verstoord. Zo gaat de organisatie uit van 500 tot 1.000 bezoekers per festivaldag.
Dit plan was voor Stichting Bescherming Erfgoed Zuid-Kennemerland het signaal om een petitie op te stellen die ruim 6.000 maal werd ondertekend.

De aan Staatsbosbeheer Noord-Holland gerichte petitie werd op 22 juni uit handen van de ‘weduwe Borski’ in ontvangst genomen door wethouder Suzanne de Roy van Zuydewijn-Rive van Bloemendaal. Terwijl de gemeente aanvankelijk positief stond tegenover het festival op Elswout, staat men er nu ‘neutraal’ tegenover. De petitie zou voor de gemeente dus weleens het laatste duwtje kunnen betekenen om afstand te nemen van de plannen.

‘Groen decor’
De petitie stelt onder meer dat terwijl het op het landgoed Elswout officieel alleen is toegestaan om te wandelen op de wegen en paden, maar dat de bezoekers door Staatsbosbeheer niets in de weg wordt gelegd bij natuurverstorende groepsgewijze activiteiten en feestjes, ook buiten de toegestane bezoektijden. 

Staatsbosbeheer lijkt dit zelfs actief te bevorderen. Onder het motto ‘de natuur beleven’ staat de beheerder steeds vaker evenementen toe. ‘Staatsbosbeheer zoekt naar exploitatiemogelijkheden voor het landgoed.’ Voor de groepsgewijze activiteiten, zoals sport, theater en party’s zijn er elders voldoende mogelijkheden en deze zijn ook feitelijk niet natuur gebonden. ‘De natuur wordt bij de activiteiten op het landgoed Elswout uitsluitend gebruikt als een groen decor.’

Een eerdere poging om met Staatsbosbeheer tot afspraken te komen over regulering van de georganiseerde sportactiviteiten in Middenduin heeft geen merkbaar gevolg gekregen. Dat resulteerde volgens de indieners van de petitie in achteruitgang van de natuurwaarden in het natuurgebied. 

De petitie roept Staatsbosbeheer daarom opnieuw op om maatregelen te nemen gericht op het behoud van de rust en de natuurwaarden in het Natura 2000 gebied en daarnaast om geen grootschalige commerciële activiteiten op haar terreinen in Nationaal Park Zuid-Kennemerland toe te staan.

Pervers proces
Stichting NatuurAlert onderschrijft de petitie van harte. ‘Staatsbosbeheer en andere natuurbeheerders begeven zich in toenemende mate op een hellend vlak door vrij baan te geven aan het marketingdenken van directeuren voor wie de organisatiebalans zwaarder is gaan tellen dan de doelstelling op het vlak van de natuurbescherming. De overheid heeft dit perverse proces weliswaar in gang gezet, maar bij sommige natuurbeheerders lijkt men het spoor helemaal bijster en gaat de commercialisering en het faciliteren van massarecreatie alle perken te buiten.’