De Bossenstrategie van minister Schouten staat vlaktekap tot een halve hectare per keer toe, maar uit het vandaag gepubliceerde wetenschappelijk rapport naar de gevolgen van vlaktekap op de bosecosystemen blijkt ondubbelzinnig dat deze praktijk schadelijk is voor bos, biodiversiteit en klimaat. Volgens drs. Jan Hoekema, voorzitter van Stichting NatuurAlert, is er voor de minister nu nog maar één conclusie mogelijk: haal de vlaktekap uit de Bossenstrategie en begin met het afbouwen van de aan deze schadelijke praktijk gekoppelde subsidies.
In een online afgenomen interview liet prof.dr.ir. Rudy Rabbinge, voorzitter van het wetenschappelijk team dat het onderzoek in opdracht van NatuurAlert verrichte, vandaag na de aanbieding van het onderzoeksrapport aan de vaste Commissie LNV van de Tweede Kamer weten, dat vlaktekap absoluut niet strookt met de breed gedragen uitgangspunten van de Bossenstrategie. ‘De beleidsnota van minister Schouten neemt drie doelen als uitgangspunt: klimaat, recreatie en biodiversiteit. Je moet de middelen daar dan wel op afstemmen. Kaalkap past daar zeer zeker niet bij, het heeft namelijk sterk negatieve effecten op de koolstofbalans en de biodiversiteit.’
Afwijkende onderzoeksopdracht LNV aanleiding voor eigen onderzoeksopdracht NatuurAlert
Nadat minister Schouten afgelopen zomer, na een kamermotie met die strekking, akkoord ging met het doen uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek naar de ecologische effecten van kaalkap, werd door het ministerie van LNV een onderzoekscommissie ingesteld onder leiding van prof.dr.ir. Frits Mohren en dr.ir. Jan den Ouden. Deze commissie kreeg, opmerkelijk genoeg, een aangepaste, ruimere onderzoeksopdracht. Reden voor NatuurAlert om een eigen team van onafhankelijke wetenschappers onder leiding van professor Rabbinge te formeren om onderzoek uit te voeren dat wél aansloot op de kamermotie.
Twee onderzoekscommissies
Om onrust te voorkomen, accepteerde de minister ook het onderzoeksteam onder leiding van professor Rabbinge, waar verder dr. E. Arnolds, prof.dr. T.W. Kuyper, dr.ir. P. Bindraban en dr.ir. P.A. Leffelaar deel uitmaakten, als gelijkwaardig met haar eigen commissie. Ook werd afgesproken dat de wetenschappers van beide commissies hun bevindingen onderling zouden afstemmen. Dat werd uiteindelijk geen succes. Hoewel een aantal resultaten van beide commissies in dezelfde richting wees en de gesignaleerde effecten van zeer substantiële aard zijn.
De commissie Rabbinge heeft deze zeer gedetailleerd onderbouwd. Zo wordt afdoende aangetoond dat vlaktekap tot een decimering van de biodiversiteit van bosorganismen leidt. En vlaktekap brengt daar nauwelijks iets voor in de plaats. Ook gaat door vlaktekap de hoeveelheid micro-organismen significant (-20%) achteruit, heeft het grote negatieve gevolgen voor de voorraden koolstof (-30%) en plantenvoedende stoffen, en leidt het tot een verlies van honderden kilo’s nitraat per hectare, wat resulteert in vervuiling van het grond- en oppervlaktewater. ‘De hersteltijd van de oorspronkelijke situatie bedraagt vele tientallen jaren to zelfs eeuwen’, lezen we.
Perverse subsidies houden vlaktekap in stand
Al voordat het rapport van het wetenschappelijk onderzoek van de commissie Rabbinge vanmiddag werd uitgereikt aan de voorzitter van de vaste Commissie LNV van de Tweede Kamer, werd in een voorpublicatie in Het Financieele Dagblad aandacht besteed aan een bijkomend aspect, een bij het rapport gevoegde bijlage met een kostenberekening van vlaktekap. Terwijl de LNV-commissie zonder een kosten/baten-analyse te geven, concludeert dat vlaktekap een efficiënte vorm van bosbouw is, blijkt uit de door dr.ir. Jaap Kuper geschreven bijlage bij het rapport van de commissie Rabbinge dat er zonder doorrekening geen goede vergelijking mogelijk is. ‘Misleidend; noemt Kuper de conclusie van Den Ouden / Mohren, ’tot akkerbouw versimpeld bosbeheer levert jaarlijks een verlies van tientallen miljoenen euro’s op.’
Professor Rabbinge twijfelt er geen moment over dat de vlaktekap uit de Bossenstrategie zal worden geschrapt. ‘Op het moment dat de leden van de Tweede Kamer naar de argumenten luisteren, dan is de meerderheid zonder meer tegen vlaktekap.’
De Bossenstrategie zal in januari 2021 in de Tweede Kamer worden behandeld.
Reactie namens het Landelijk Netwerk Bossen- en Bomenbescherming:
Uit ons hart gegrepen! : “Haal de vlaktekap uit de Bossenstrategie en begin met het afbouwen van de aan deze schadelijke praktijk gekoppelde subsidies”!
Wij zonden recent de volgende brief aan: de Cie leden van LNV van de Tweede Kamer, alle fractieleden van de Tweede Kamer, alle Provinciale Staten, alle Gedeputeerden, zoveel mogelijk gemeenten en de media:
http://bomenachterhoek.blogspot.com/2020/12/waarom-de-huidige-bossenstrategie-van.html
Over het artikel van de Zandhagedis, die onder de wielen van de mountainbikers terecht dreigen te komen. U schrijft:
”Het is een drukke MTB route, een route die ook veelvuldig wordt gebruikt door o.a. hazelwormen en zandhagedissen om lekker te zonnen. Recreatie en natuurbescherming gaan hier niet goed samen.”
Hier mis ik iets belangrijks. Deze vorm van recreatie in de natuur, namelijk het aanleggen van (heel veel) extra paden door de natuur en het drukke gebruik ervan: crossen door de bossen en af en toe een schreeuw, dat alles draagt niet bij aan het geluksgevoel van die andere recreanten, zij die naar het bos gaan om de rust en de stilte op te zoeken.
Al die lycrapakken die door het bos heen flitsen verstoren in hoge mate een ongestoorde wandeling. De wandelaar wil zich in een natuurlijke omgeving wanen. De Veluwe verloor zijn aantrekkingskracht voor hele groepen natuurliefhebbers, overal doorkruisen daar de crossbanen het voorheen stilste bos.
Omdat u geen kritiek uitoefent op de mijn inziens schadelijke vorm van natuurbeleving, namelijk sporten in de natuur, zie ik af van donatie. Uw NatuurAlert is niet alert genoeg, u pretendeert te veel.
U zou attent moeten zijn op de enorme invloed van sporten in de natuur, maar dat wilt u kennelijk niet. Sport hoort thuis in het stadion en op crossbanen, die aangelegd kunnen worden op afgestoten landbouwgrond.
Als natuurliefhebbers herkennen wij uw observaties met betrekking tot de gevolgen van oneigenlijke recreatieve activiteiten in de schaarse natuurgebieden. Intensieve en verstorende recreatie, zoals dat van MTB-coureurs, hoort inderdaad niet thuis in wettelijk beschermde natuur. Realiseert u zich echter dat wij ons met deze campagne richten op het realiseren van concreet resultaat, namelijk het doen handhaven door de provincie Overijssel van de Wet natuurbescherming. In juridische zin is de schade aan zandhagedissen en andere beschermde soorten bepalend, niet onze opinie ten aanzien van sporten in de natuur. Gezien de toenemende schadelijke impact van intensieve recreatie op de natuur en het groeiende aantal incidenten door de toegenomen drukte in de natuur ligt het wel voor de hand om in tweede instantie in meer algemene zin een visie te ontwikkelen op een meer verantwoord recreatief gebruik van de natuur. Dit vergt overigens wel een radicale koerswijziging bij onze overheden en grote natuurbeheerders, die zich de afgelopen jaren lijken te hebben toegelegd op het verder ontsluiten van de natuur voor recreatief gebruik en ook fors hebben geïnvesteerd in de bijbehorende infrastructuur.
In dit rapport mis ik een duidelijke omschrijving van een bos. Je hebt in Nederland diverse soorten bos, waaronder monocultuur naaldbos en spontaan ontstaan loofbos, en van alles ertussenin hier wordt alles over een kam geschoren. Wat ik ook mis is hoeveel kaalkap er plaats vindt in Nederland. En waarom die kaalkap dan plaatsvindt. Is dat om Zieke essenopstanden of fijnsparopstanden te kappen? Verder niets over de verschillen in diversiteit tussen bossen en andersoortige natuur. Het lijkt alsof bos het ultieme ecosysteem is en dat er geen accent op houtoogst gelegd mag worden. Hoe komen we dan aan gebruikshout in Nederland? Moet alles geïmporteerd worden of is dat weer asociaal voor bv Estland of het Amazonegebied. Dit rapport is naar de wens van de opdrachtgever gecshreven en dat snap ik wel, maar verklaart daardoor een hele hoop niet.
Realiseert u zich dat hier sprake is van een begrensde onderzoeksopdracht. De commissie Rabbinge heeft zich uitsluitend gericht op de beantwoording van de vraag uit de motie van de vaste kamercommissie van LNV, namelijk ‘Wat is het ecologisch effect van vlaktekap op de kwaliteit van bosecosystemen’. De motie volgt op het voornemen van de minister, zoals vastgelegd in de Bossenstrategie, om vlaktekap tot 0,5 ha in het kader van regulier bosbeheer toe te staan. Het rapport beperkt zich inderdaad tot de effecten van kaalkap op bossen. Volgens de Boswet is sprake van een bos wanneer meer dan 10 are (1000 m2) uit bomen bestaat.
Het gaat hier overigens niet om het kappen van bomen wegens ziekte e.d., ook al zal duidelijk zijn dat de schadelijke effecten van vlaktekap ook dan optreden.
De vraag of commerciële houtoogst zonder kaalkap haalbaar is, valt buiten de scope van het onderzoek. Het rapport noemt selectieve uitkap en groepenkap als opties, terwijl uit de bijlage over de bosexploitie blijkt dat kaalkap ook in financiële zin nadelig is. Uw suggestie dat het rapport ‘naar de wens van de opdrachtgever’ zou zijn geschreven is niet correct. Met zijn opdracht wilde Stichting NatuurAlert juist een onafhankelijk wetenschappelijke beantwoording van de vraag van de vaste kamercommissie van LNV garanderen.
Dode Essen laten staan heeft een positief effect op de biodiversiteit. https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=27281. Eventueel kan de kruin er uitgezaagd, zodat hij niet om kan waaien, want dat kan gevaarlijk zijn. Staand dood hout heeft een andere ecologische functie dan liggend. Voor een gezond bos zijn beide nodig.
Naaldbomen zijn noodzakelijk voor bijvoorbeeld de Zwarte specht en bepaalde orchideeën. Oude naaldbossen kunnen zeer waardevol zijn.
Kaalkap moet daarom niet worden gesubsidieerd. Ook niet voor biomassa. Voor bouwhout af en toe een boom uitkappen is veel beter. Op de open plek kiemen nieuwe bomen, de sterkste zal groot worden.
(Iedereen een elektrische auto en dan de stroom opw ekken met hout verbranden is echt geen goed idee)